Klaartje, 3 jaar, heeft in ieder geval wel iets te vertellen
Maar krijg ze altijd de kans dat te doen?
Ik zit op de speelplaats van een kinderdagverblijf.
Ineens zie ik dat Klaartje met gips om haar armpje op haar fietsje rond scheurt. Haar rode haartjes wapperen in de wind en met een kleur van opwinding neemt ze een paar gedurfde bochten en stopt bij de bank waar ik zit. Ze heeft geen last van haar gips.
Ik vraag waar ze geweest is en hoe het komt dat haar armpje zo ingepakt is.
Enthousiast begint ze vertellen over een hekje en een zwembad in Spanje.
Ik wacht geduldig op de details van het verhaal en vraag wat er aan de ene kant van het hekje was en hoe het er aan de andere kant uitzag en waar ze zelf was, aan de ene of aan de andere kant.

Dan breekt de leidster van de kleutergroep in op ons gesprek:
"Vertel maar dat je over dat hekje viel en dat je toen je arm brak en dat je toen verschrikkelijk moest huilen en dat je toen naar het ziekenhuis moest en dat je toen gips om je arm kreeg".
Klaartje knikt en wil verder fietsen.
Henk weet nu immers alles al?
Maar ik ben niet tevreden.
Ik zeg:
"Je hebt nog niet precies verteld hoe het aan de ene kant van het hekje was en wat er aan de andere kant te zien was.
Klaartje vertelt opgewekt verder:
"Aan de ene kant lag allemaal grint en daar viel ik. Aan de andere kant waren mensen aan het tennissen en daar was ook het zwembad met een glijbaan en nog veel meer dingen. Daar waren ook papa en mamma en mijn zusje en die zagen dat ik gevallen was, maar ze wisten nog niet dat mijn arm gebroken was. Ze dachten dat ik huilde omdat ik op het grint gevallen was, maar dat was niet zo. In het ziekenhuis moest ik mijn arm stil houden om mijn botjes te fotograferen. Ik heb die botjes zelf gezien"
Een compleet verhaal.
Klaartje heeft de juf niet nodig om het te kunnen vertellen.

Djuna, ook 3, jaar zit naast me en hoort het hele verhaal aan
Ik betrek haar bij het gesprek en vraag of zij ook wel eens zo iets meegemaakt heeft.
Djuna begint:
"Ik was in een zwembad en daar was een hekje en daar viel ik en toen heb ik mijn arm gebroken".
Ik kan nog net de juf tegenhouden die van plan is om Djuna te corrigeren.
Ik merk zelf ook wel dat Djuna het interessante verhaal van Klaartje kopieert.
Ik weet dat het geen zin heeft om Djuna op haar nummer te zetten.
Trouwens, ik maak zelf de fout door haar te vragen:
"heb je zoiets meegemaakt?".
Ik kan niet verwachten dat Djuna meteen in haar geheugen gaat zoeken naar een vergelijkbaar verhaal over iets dat ze zelf meegemaakt heeft. Om dat te bereiken moet ik verder vragen.

Een goede manier is te vragen naar de plek van de gebeurtenis
"Was je ook met het vliegtuig naar Spanje geweest?
Nee dat was Djuna niet.
"Waar was het dan dat je in het zwembad was?".
"Nou gewoon, hier in Amsterdam, maar ze waren daar ook aan het slaan met een tennisding en toen kreeg ik de bal heel hard tegen mij aan en dat deed ook heel erg pijn en ik kreeg een blauwe plek en een ijsje".
Zo nu heeft Djuna haar eigen verhaal.

Twee manieren
Het is jammer als een volwassene er voor kiest om een andere volwassene efficiënt op de hoogte te stellen van een gebeurtenis in plaats van de kinderen zelf aan het woord te laten.
De taalontwikkeling van jonge kinderen vindt plaats op twee manieren:

De intentionele woordenschatontwikkeling, waarbij begeleiders van kinderen woorden gebruiken met de bedoeling dat de kinderen die bepaalde woorden leren. Ze zijn dan met een intentionele, vooraf vastgestelde, leerlijn bezig.

De incidentele woordenschatontwikkeling komt voort uit de interactie tussen de kinderen onderling en tussen kind en volwassene.
De kinderen leren, in die interactie, de woorden die te maken hebben met hun ervaringen en belangstelling van dat moment.
De woorden die ze daarbij nodig hebben leren ze buiten de leerlijn om die door wie dan ook voor ze uitgezet wordt. Die woorden zijn authentiek en zullen daardoor ook een betere plek in hun woordenschatontwikkeling krijgen.

---

naar boven

terug naar index